Η βιοδυναμική γεωργία είναι μια ολιστική προσέγγιση της γεωργίας στην οποία η ζωτικότητα έχει την ύψιστη προτεραιότητα. Η Demeter είναι το εμπορικό σήμα για τα προϊόντα της Βιοδυναμικής Γεωργίας.
Όσα ορίζει το Πρότυπο της Demeter, είναι ο τρόπος παραγωγής γεωργικών προϊόντων σύμφωνα με τις πνευματικές-επιστημονικές αρχές που έθεσε ο Rudolf Steiner στις αρχές του 20ου αιώνα, με οκτώ διαλέξεις για την ευφορία στην γεωργία.
Οι βιοδυναμικές πρακτικές έχουν πολλά κοινά με τη βιολογική γεωργία, αλλά και σημαντικές διαφορές.
Καταρχήν η βιοδυναμική γεωργία (και κτηνοτροφία) επιχειρεί να λειτουργήσει με τις δυναμικές ενέργειες της φύσης και όχι μόνο με τις υλικές ανάγκες της. Μία πτυχή αυτού είναι η χρήση κοσμικών ρυθμών. Για παράδειγμα, η καλλιέργεια, η σπορά και η συγκομιδή προγραμματίζονται, αν είναι δυνατόν, σε ευνοϊκές ημέρες και οι γεωργικές εργασίες πραγματοποιούνται κατά προτίμηση σε συγκεκριμένες περιόδους. Ακολουθείται δηλαδή ένα ημερολόγιο εργασιών που συσχετίζεται άμεσα τόσο με τις φάσεις της σελήνης όσο και των άλλων αστρικών σωμάτων (αστερισμοί, πλανήτες, κ.λπ.).
Στην βιοδυναμική γεωργία ακολουθούνται αυστηρότεροι κανόνες από ότι στη βιολογική γεωργία στη χρήση σκευασμάτων φυτοπροστασίας και θρέψης. Επίσης, χρησιμοποιούνται απαραιτήτως τα δύο βασικά βιοδυναμικά παρασκευάσματα, που ψεκάζονται στο κτήμα, με στόχο την ενίσχυση της ζωής του εδάφους και των φυτών, και που φτιάχνονται με ειδική διαδικασία από κοπριά αγελάδας – γνωστό και ως ΒΔ 500, χαλαζία – γνωστό και ως ΒΔ 501, και επίσης τα 6 «παρασκευάσματα του κομπόστ», αχίλλεια – 502, χαμομήλι – 503, τσουκνίδα – 504, φλοιό βελανιδιάς – 505, ταραξάκο – 506, βαλεριάνα – 507, που προστίθενται στο σωρό του κομπόστ για την καλύτερη κομποστοποίηση των οργανικών υπολειμμάτων.
Επίσης, στο βιοδυναμικό αγρόκτημα επιδιώκεται η μεγαλύτερη δυνατή και πολύπλευρη ανακύκλωση των οργανικών υλικών, εναρμονισμένη στη φυσική ροή μεταξύ φυτών, ζώων και εδάφους (κλειστός κύκλος). Οι βιοδυναμικοί αγρότες επιχειρούν να «επιστρέψουν» περισσότερα στη γη από ότι «αφαιρούν» στη διαδικασία καλλιέργειας και εκτροφής ζώων.
Η αγροτική εκμετάλλευση θεωρείται ένα ζωντανός οργανισμός όπου το έδαφος, η ζωή του εδάφους, τα έντομα, τα φυτά, τα ζώα, τα πουλιά, και ο ίδιος ο αγρότης βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση μεταξύ τους. Ο άνθρωπος μέσα στο κτήμα θα πρέπει να το αισθάνεται και να το αγαπά, να είναι ο ίδιος η ψυχή του κτήματος. Ο ζωντανός οργανισμός αυτός είναι οργανικά συνδεδεμένο και με το γύρω περιβάλλον.
Ο παραγωγός στην Βιοδυναμική γεωργία είναι ανοιχτός σε μία ολοκληρωμένη προσέγγιση του φυσικού κόσμου, και συμβάλλει ενεργά στη διαμόρφωση ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος, δημιουργώντας υγιεινά τρόφιμα με ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
Ζωή σημαίνει επίσης εξέλιξη: Ένα κτήμα Demeter φροντίζεται έτσι, ώστε βάσει κυρίως κλειστών κύκλων και προσωπικών επεμβάσεων να επεκτείνονται σταδιακά οι συσχετίσεις δυνάμεων. Η βιοδυναμική μέθοδος γεωργίας με το εμπορικό σήμα Demeter εφαρμόζεται σε πλέον από 60 χώρες στον κόσμο.
Πιστοποίηση Demeter
Προϋπόθεση για την πιστοποίηση Demeter είναι η πιστοποίηση σύμφωνα με τον Κανονισμό 834/2007. Συνήθως οι παραγωγοί έχουν φτάσει στο πλήρες βιολογικό στάδιο όταν ξεκινούν τη μετατροπή στην βιοδυναμική γεωργία, η οποία θα διαρκέσει τουλάχιστον 1 έτος. Η ταυτόχρονη μετατροπή σε βιολογική & βιοδυναμική γεωργία είναι επίσης εφικτή.
Για να πάρει την πιστοποίηση Demeter, ο παραγωγός (ή ο μεταποιητής) έχει υπογράψει ιδιωτικό συμφωνητικό με την Demeter-International και πληρώνει ετήσια συνδρομή. Για τη χρήση του σήματος Demeter στην ετικέτα των συσκευασμένων προϊόντων υπάρχει επιπρόσθετη χρέωση.
Η Demeter-International αναθέτει τους ελέγχους της σε εγκεκριμένους από την ίδια Φορείς ελέγχου & πιστοποίησης, όπως είναι η ΔΗΩ. Το κόστος του ελέγχου συνήθως βαραίνει τον παραγωγό.
Ειδικά για τους παραγωγούς φυτικής & ζωικής παραγωγής απαραίτητη είναι η συνεργασία με έναν Σύμβουλο βιοδυναμικής γεωργίας, και η εκπαίδευση σε θέματα βιοδυναμικής γεωργίας.
Πρώτα Βήματα για την Πιστοποίηση Demeter
1. Συμπλήρωση & αποστολή ερωτηματολογίου στο Γραφείο Διεθνών Προδιαγραφών (ICO) της DEMETER INTERNATIONAL e.V. (με e-mail). Μαζί με το ερωτηματολόγιο πρέπει να σταλεί το Αποδεικτικό Έγγραφο που έχει ο παραγωγός για τα βιολογικά του προϊόντα, μαζί με τον τελευταίο έλεγχο που έχει γίνει για τον 834/2008. Για τους μεταποιητές υπάρχει ξεχωριστό ερωτηματολόγιο.
2. Αφού λάβει θετικά απάντηση από το ICO, ο παραγωγός επισυνάπτει σύμβαση με την DEMETER INTERNATIONAL e.V. και ξεκινάει τη βιοδυναμική καλλιέργεια και τη χρήση των ειδικών παρασκευασμάτων υποχρεωτικά.
3. Μαζί με το Σύμβουλο βιοδυναμικής γεωργίας ο παραγωγός εκπονεί ένα Σχέδιο Μετατροπής.
4. Ο παραγωγός παρακολουθεί εισαγωγικά μαθήματα στη βιοδυναμική.
5. Όταν ο παραγωγός είναι έτοιμος – θα χρειαστεί τουλάχιστον 1 χρόνο – θα πραγματοποιηθεί ο πρώτος έλεγχος στο αγρόκτημα, ή στην επιχείρηση, και στους συνεργαζόμενους υπεργολάβους.
6. Ο ελληνικός Φορέας ελέγχου αποστέλλει τον φάκελο του ελέγχου στην DEMETER INTERNATIONAL e.V. για αξιολόγηση. Σημειώνουμε ότι όλος ο φάκελος είναι στην Αγγλική γλώσσα.
7. Κατόπιν θετικής αξιολόγησης ο παραγωγός θα λάβει το Πιστοποιητικό του από τη DEMETER INTERNATIONAL e.V.
Όλες οι πληροφορίες και τα σχετικά έντυπα για την πιστοποίηση Demeter βρίσκονται στην ιστοσελίδα της Demeter International, στον παρακάτω link: https://www.demeter.net/.
Για περαιτέρω ενημέρωση για τη διαδικασία πιστοποίησης DEMETER οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθυνθούν στο Τμήμα Διεθνών Προτύπων του Οργανισμού ΔΗΩ, στη κα Ματίνα Τσαλουμά στο τηλ. 2108224384 (εσωτ.119) και στο Γενικό Διευθυντή του Οργανισμού ΔΗΩ, κ. Δημήτριο Δημητριάδη στο τηλ. 6977598743.
Όσοι επιθυμούν να μάθουν περισσότερα για την πρακτική εφαρμογή της μεθόδου βιοδυναμικής γεωργίας μπορούν να επικοινωνήσουν με τον κ. Μάριο Δεσύλλα, εγκεκριμένο σύμβουλο βιοδυναμικής γεωργίας, στο τηλ. 210 9888602
